Castratie en sterilisatie van katten: voordelen en risico's

Castratie, vaak ook sterilisatie genoemd, is in de meeste gevallen verplicht voor katten in België. Maar wat houdt deze operatie precies in? Welke gezondheidsvoordelen kan dit hebben voor je kitten en wat zijn de risico's? In dit artikel zetten we dit voor je op een rijtje, en ontdek je hoe je jouw gecastreerde kater of kattin kunt helpen gezond te blijven.

Article

Reading time5 min.
Portret van een jonge gestreepte kat die slaapt op een grijze bank.

Wat is het steriliseren of castreren van een kat?

De term sterilisatie wordt veel gebruikt voor het onvruchtbaar maken van katinnen, terwijl de term castratie vaak wordt gebruikt voor de operatie bij katers. Binnen de diergeneeskunde, is castratie de juiste term voor zowel katers als katinnen.

Steriliseren of castreren betekent dat je kat blijvend onvruchtbaar wordt gemaakt. Dit gebeurt tijdens een operatie door de dierenarts, onder volledige narcose. Na de operatie kan je kat geen kittens meer krijgen of verwekken. Daarnaast kan sterilisatie of castratie gezondheidsvoordelen hebben voor je kat.

Sterilisatie en castratie zijn onomkeerbaar. Je dierenarts kan je alles vertellen over de operatie en je vragen daarover beantwoorden.

twee Thaise katten die op een bed slapen in warm ochtendlicht

Castratie of sterilisatie van katten: wat houdt de operatie in?

Bij de sterilisatie (eigenlijk castratie) van een kattin worden de eierstokken operatief verwijderd. Daardoor kan ze geen kittens meer krijgen en wordt ze ook niet meer krols.

Bij de castratie van een kater worden de testikels verwijderd. Daardoor kan je kater geen kittens meer verwekken bij een poes. Ook vermindert castratie meestal het 'sproeien' van urine, waarmee katers hun leefgebied markeren.

Sterilisatie en castratie zijn onomkeerbaar. Je dierenarts kan je alles vertellen over de operatie en je vragen beantwoorden.

Wanneer moet je je kat laten steriliseren of castreren?

In België, is het verplicht om katten te castreren of steriliseren voordat ze naar hun nieuwe eigenaar gaan. Je kat moet gecastreerd of gesteriliseerd zijn ten laatste op 5 maanden leeftijd. Voor fokkatten, die gehouden worden door erkende kwekers, geldt deze verplichting niet.

Als je geen kweker bent, zal je kat dus altijd al gecastreerd of gesteriliseerd zijn op het moment dat je je kitten krijgt. Door dit op jonge leeftijd al te doen, worden ongewenste nestjes voorkomen. En is de kans op gezondheidsvoordelen voor de kat het grootst.

Wat zijn de voordelen van castratie of sterilisatie van je kat?

Naast voordelen voor je kat, kan sterilisatie of castratie ook voordelen bieden voor jou als eigenaar en voor de mensen en katten in je omgeving.

Het steriliseren (castreren) van een kattin

Kan het risico op het ontstaan van melkkliertumoren en baarmoederontsteking verminderen. En kan daardoor de levensduur van je kat verlengen.

Bespaart jonge kattinnen de stress van het krijgen van een nestje kittens.

Helpt ongewenste nestjes te voorkomen. Katinnen die niet worden gesteriliseerd kunnen in een snel tempo nestjes krijgen. Als de kittens niet gewenst zijn, komen soms in ongezonde en gevaarlijke omstandigheden op straat terecht. Dat kan leiden tot steeds meer zwerfkatten en overvolle asiels.

Zorgt ervoor dat je kattin niet (meer) krols wordt. Daardoor zal ze ook geen krols gedrag meer hebben, zoals extreem luid miauwen of urine sproeien.

Het castreren van een kater

Neemt hun drang om te paren weg, waardoor ze dichter bij huis blijven en veiliger zijn: niet-gesteriliseerde katten lopen vaak dagen achter elkaar weg op zoek naar een partner, waardoor ze het risico lopen op auto-ongelukken, vergiftiging of ziektes.

Helpt de kans op besmettelijke kattenziekten verminderen. Deze kunnen namelijk worden overgedragen tijdens het paren of door beten en krabben van andere katten. Ongecastreerde katers lopen hierdoor onder andere een groter risico op het feline immunodeficiency virus (FIV of kattenaids) en het feline leukemie virus (FeLV).

Helpt 'urine sproeien' te verminderen, wat katers doen om hun leefgebied te markeren.

Vermindert de wil om te vechten met andere katten, wat tot wonden en ontstekingen kan leiden.

Bengaalse kat die op een bank ligt

De risico's van castratie

Elke operatie of handeling onder narcose brengt een (meestal klein) risico met zich mee. Maak je je hier zorgen over als kweker? Je dierenarts zal je uitleggen hoe de operatie in zijn werk gaat. En wat er kan worden gedaan om het risico voor de kittens zo klein mogelijk te maken.

Een gesteriliseerde of gecastreerde kat heeft meer kans om in gewicht aan te komen. Daarom is het verstandig om de voeding van de kittens aan te passen na de operatie, in overleg met je dierenarts. Een voeding voor gesteriliseerde of gecastreerde kittens kan helpen bij het behouden van een gezond gewicht.

Komen katten na sterilisatie of castratie in gewicht aan?

Drie dingen om te onthouden:

Na sterilisatie of castratie, neemt de energiebehoefte van katten ongeveer met 30% af. Dat betekent dat je kat minder calorieën per dag nodig heeft dan voorheen. Maar: vaak neemt de eetlust van een gesteriliseerde of gecastreerde kat juist toe. Deze twee dingen zorgen samen voor een grotere kans op overgewicht. Voeding die speciaal is ontwikkeld voor gesteriliseerde of gecastreerde katten, kan helpen een gezond gewicht te behouden.

Hoe groot de kans is dat je kat in gewicht aankomt? Dat kan verschillen van kat tot kat. Naast voeding, hangt dit ondere andere af van het ras, de leeftijd en de leefstijl van je kat. Bespreek met je dierenarts welke voeding het beste past bij jouw gesteriliseerde of gecastreerde kat. 

Een gezond gewicht behouden is belangrijk voor de gezondheid van je kat. Katten met overgewicht hebben namelijk veel meer kans op het ontwikkelen van gezondheidsproblemen, waaronder een grotere kans op kristallen (blaasgruis).

Er vinden namelijk veel veranderingen in het lichaam plaats, wanneer een kat overgewicht heeft. Bovendien heeft de kat vaak meer moeite met bewegen, en om voldoende te drinken en te plassen. Daardoor wordt de urine geconcentreerder en gunstiger voor de vorming van urinekristallen (blaasgruis, blaasstenen). Dit kan ernstige gevolgen hebben. Bij katers kan dit bijvoorbeeld leiden tot blokkade van de urinebuis, waardoor de kater niet meer kan plassen. Dit is een spoedeisende situatie waarin je kat zo snel mogelijk hulp nodig heeft van een dierenarts.

Na sterilisatie of castratie, neemt de energiebehoefte van katten ongeveer met 30% af. Dat betekent dat je kat minder calorieën per dag nodig heeft dan voorheen. Maar: vaak neemt de eetlust van een gesteriliseerde of gecastreerde kat juist toe. Deze twee dingen zorgen samen voor een grotere kans op overgewicht. Voeding die speciaal is ontwikkeld voor gesteriliseerde of gecastreerde katten, kan helpen een gezond gewicht te behouden.

Hoe groot de kans is dat je kat in gewicht aankomt? Dat kan verschillen van kat tot kat. Naast voeding, hangt dit ondere andere af van het ras, de leeftijd en de leefstijl van je kat. Bespreek met je dierenarts welke voeding het beste past bij jouw gesteriliseerde of gecastreerde kat. 

Een gezond gewicht behouden is belangrijk voor de gezondheid van je kat. Katten met overgewicht hebben namelijk veel meer kans op het ontwikkelen van gezondheidsproblemen, waaronder een grotere kans op kristallen (blaasgruis).

Er vinden namelijk veel veranderingen in het lichaam plaats, wanneer een kat overgewicht heeft. Bovendien heeft de kat vaak meer moeite met bewegen, en om voldoende te drinken en te plassen. Daardoor wordt de urine geconcentreerder en gunstiger voor de vorming van urinekristallen (blaasgruis, blaasstenen). Dit kan ernstige gevolgen hebben. Bij katers kan dit bijvoorbeeld leiden tot blokkade van de urinebuis, waardoor de kater niet meer kan plassen. Dit is een spoedeisende situatie waarin je kat zo snel mogelijk hulp nodig heeft van een dierenarts.

Als katteneigenaar kan je veel doen om je gesteriliseerde of gecastreerde kat een gezond gewicht te laten behouden. Voeding is daarbij erg belangrijk. Bespreek samen met je dierenarts welke voeding het beste past bij jouw kitten of kat. Houd je aan de aanbevolen hoeveelheid voeding per dag. Het afwegen van de dagelijkse hoeveelheid is daarbij nauwkeuriger dan een maatbeker.

Probeer je kat na de operatie regelmatig te wegen. Lukt het thuis niet goed om je kat te wegen? Dan kun je hiervoor meestal gratis terecht bij je dierenkliniek. Je dierenarts kan je uitleggen waar je nog meer op kunt letten om het gewicht van je kat te beoordelen.

Beweging is ook belangrijk. Regelmatig spelen met je kat, helpt om hem of haar in een goede conditie te houden.

Goed om te weten over de operatie

Als kweker besluit je samen met je dierenarts wat het beste moment is voor de sterilisatie of castratie van de kittens. Wat is goed om te weten bij je voorbereiding? 

Pluizige Siberische kat die op een rieten tapijt zit

Vóór de operatie

Bespreek met je dierenarts de voeding van de kittens. Gaan ze ander voer krijgen na de castratie of sterilisatie? Bespreek dan ook op welk moment je het beste kan beginnen met de nieuwe voeding. Je kan overwegen om de kittens al vóór de operatie aan de nieuwe voeding te laten wennen.

Kittens kunnen gevoelig zijn voor veranderingen in voeding. Laat ze daarom langzaam aan wennen aan nieuwe voeding, in ongeveer 7 dagen. Begin met kleine hoeveelheden van het nieuwe voer te mengen met het oude voer. Geef elke dag wat meer van het nieuwe, en minder van het oude voer.

Birmese kat die in de armen van de eigenaar slaapt

Op de dag van de operatie

Vanwege de narcose mogen de kittens enkele uren voor de operatie niet meer eten. Maar vanwege hun jonge leeftijd, kunnen ze nog niet lang zonder voer. Vraag daarom je dierenarts vanaf hoe laat de kittens niet meer mogen eten. 

Kat die opgerold op bed slaapt

Herstellen na de operatie

De dierenarts zal met je bespreken waar je op moet letten na de operatie. Misschien hebben de kittens een kraag of speciaal shirtje nodig, om likken aan de wond te voorkomen. Ook zal je dierenarts aangeven wanneer ze weer mogen eten en drinken. En medicijnen nodig hebben, zoals pijnstillers.

Kittens herstellen meestal snel na de operatie. Ze kunnen een paar uur wat slaperig zijn, maar voelen zich de volgende dag meestal weer veel beter. Het is verstandig om kittens binnen te houden tot de wond is genezen.

Heb je vragen over het herstel? Neem dan altijd contact op met je dierenarts.

Jonge oranje kat die op houten vloer zit en omhoog kijkt

Waar kun je als nieuwe eigenaar van een gesteriliseerde of gecastreerde kat, rekening mee houden?

Zoals je inmiddels weet, verandert de energiebehoefte van je kat na sterilisatie/castratie. Daardoor heeft je kat een groter risico op ongewenste gewichtstoename.

Een voeding speciaal voor gesteriliseerde of gecastreerde kittens - en later volwassen katten - is daarom belangrijk. Je dierenarts kan je adviseren welk voer het beste past bij jouw kat en hoeveel je precies mag geven. De dagelijkse portie afwegen met een keukenweegschaal is daarbij het meest nauwkeurig. Je kat regelmatig wegen is ook een goed idee. Dat helpt om in de gaten te houden of je kat niet teveel aankomt.

Je dierenarts kan je helpen om je kitten - en later volwassen kat - op een gezond gewicht te houden. En dat is belangrijk, want overgewicht en obesitas, kunnen je kat veel gezondheidsproblemen bezorgen.

Gerelateerde artikelen

zwart-wit kat die uit een metalen kom eet

Je kat na een operatie voeden om het herstel te ondersteunen

Lees verder
oranje kat op vloer met bal

Je kat op een gezond gewicht houden

Lees verder

Deze pagina delen