Kedi sindirim sisteminin insanlardan farkı nedir?
Tat
Kedilerin tat tomurcukları oldukça azdır. Bu sayı insanlarda 9000 ve köpeklerde 1700 civarı iken kedilerde 475'tir1. Kediler acı, asidik, tuzlu ve umami tatları alabilirken, tatlı aromaları tadamazlar. Yine de, aroma ve tat genellikle birbiriyle bağlantılı olduğundan tat kediler için önemlidir. Kediler, mamanın kokusal özelliklerini burunlarından ve boğazlarının arkasından alabilir.
Çiğneme
Kedilerin kesme ve yırtma için keskin dişleri ve yanlara doğru hareket etmeyen çeneleri vardır. Yiyeceklerini uzun süre çiğneyen insanlara kıyasla, kediler çiğnemek için fazla zaman harcamazlar. Arka dişlerini mamalarını çiğnemek için kullanırlar. Mamalar midelerine iri parçalar halinde ulaştığında ise bu durum sindirim sistemlerini etkileyebilir.
Beslenme zamanı
Kedilerin mideleri, insanlar veya köpeklerinkine kıyasla çok daha küçüktür. Yalnız avcılar olarak adlandırıldıkları tarihsel geçmişlerini göz önünde bulundurduğumuzda, iki veya üç büyük porsiyon yemekten ziyade, kedilerin gün boyunca çok sayıda küçük öğünler yediklerini gözlemleriz. Kediler ayrıca kalabalık ortamlardan kolayca rahatsız olabilirler; bu nedenle, beslenme zamanlarında sakin ve sessiz ortamlarda öğünlerini tüketmeyi tercih ederler.
Beslenme:
İnsanlar hepçildir ve diyetimizin %60-65'inin kuru karbonhidrat olması önerilir. Öte yandan kediler avcıldır yani yüksek karbonhidrat seviyeleri olmadan da yaşayabilirler. İnsanlara kıyasla protein açısından daha zengin bir beslenme rutinine ihtiyaç duyarlar ve daha fazla yağ alımına ihtiyaçları olabilir.
Kedilerin yiyecekleri sindirmesinin ne kadar sürdüğü, sık sorulan sorulardan biridir. Beş güne kadar sürebilen insan sindirimiyle kıyaslandığında, kedilerin yediklerinin bağırsaklarından geçmesi yalnızca 12-24 saat sürer.2
Kedilerin sindirim sistemine yakından bir bakış
Kedinizin sindirim sistemininin her bir parçasının, yiyecekleri parçalamasında ve ihtiyaç duyduğu besinleri emmesinde oynadığı bir rol vardır. Ayrıca, bağırsakları sağlıklı tutmak için mikrobiyota adı verilen yararlı bakterileri ve genel sağlık durumlarını korumak için çok sayıda bağışıklık sistemi hücresini de barındırırlar.
Bir kedinin sindirim sistemi, hassastır; bu nedenle, beslenme rutinindeki ani değişikliklerden kolayca etkilenebilir. Ayrıca sindirim sistemleri, daha sık ve daha küçük öğünler tüketebilecekleri şekildedir. Birçok kedi, mama kabını günde birkaç kez ziyaret eder ve her seferinde yalnızca küçük miktarlarda yerler. Bu nedenle, evcil hayvanınızın kilo almasını önlemek için günlük porsiyonların farkında olmak ve total porsiyonu küçük öğünlere bölmek önemlidir.
Kedinizin sindirimi sistemi için önemli besin öğeleri
Kedi mamasının her bir unsuru, kedilerin hassas sindirim sistemlerini ve dolayısıyla genel sağlıklarını desteklemede önemli bir rol oynar. Kedinizin özel ihtiyaçları veya hassasiyetleri için en iyi beslenme çözümü hakkında tavsiye almak için, veteriner hekiminize danışmanız her zaman en iyisidir. Her kedinin sindirim sistemi için önemli olan temel besin öğelerine ve faktörlere birlikte bakalım.
Proteinler
Proteinler, kedinizin beslenmesinde yaşamsal önem taşır. Kediler, köpeklere veya insanlara kıyasla protein açısından daha zengin bir beslenmeye ihtiyaç duyar, ancak sindirilebilirliği yüksek değilse bu durum, beslenme sorunlarına zemin hazırlayabilir. Proteinde ayrıca kedilerin sağlığı için kritik önemde olan, ancak kendi kendine kendilerine sentezleyemedikleri, taurin mevcuttur.
Lifler
Lifler, kedinizin sağlıklı bir sindirim sistemi sürdürmesine yardımcı olmak için çok önemlidir. Örneğin, yüksek lif içeren bir mama, tüy yumaklarının oluşmasını engeller ve düzenli bağırsak hareketlerini teşvik eder. Prebiyotikler, kedinizin mamalardan ihtiyaç duyduğu besin öğelerini emilimine yardımcı olan liflerdir. Prebiyotikler ayrıca bir kedinin sindirim sistemi sağlığını desteklemek ve her türlü hassasiyeti yönetmek için doğru mikrobiyota dengesinin oluşumuna katkıda bulunur.
Yağlar
Yağ, kediler için değerli bir enerji kaynağıdır. Ayrıca deri sağlıkları gibi, bazı organlarının sağlıklı durumda olması için de yağ alımına ihtiyaçları vardır. Yine de aşırı oranda yağ alımı kedinizin sindirim sistemi için zorlayıcı olabilir ve obezite kaynaklı sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Vitaminler
A ve D vitaminleri, kendisi sentezleyemediğinden ve sağlığı için önem arz ettiğinden dolayı kedinizin beslenmesinde çok önemli yer tutar.
Karbonhidratlar
Karbonhidratlar, kedilerde insanlar kadar önemli olmasa da kedilerin enerji ihtiyaçlarını karşılama noktasında destek sağlayabilirler. Ayrıca pirinç gibi sindirilebilirliği yüksek karbonhidrat kaynakları, sindirim sorunlarına sahip kediler için faydalı olabilir.
Kedilerde sindirim sistemi sorunlarının anlaşılması
Kedilerin sindirim sistemi çok hassas bir şekilde dengelendiğinden, özellikle bu alanda sağlık sorunu yaşamaya eğilimlidirler. Kedinizin mide rahatsızlığı yaşamasına neden olabilecek unsurlar arasında mama değişiklikleri, stres/endişe ve altta yatan diğer sağlık sorunları gösterilebilir.
Kedilerde yaygın sindirim sistemi sorunları
Parazitler
Mikroskobik parazitler kedinizin bağırsaklarına yerleşebilir ve şiddetli ishale neden olabilir. Bu da karın bölgesinde oluşacak rahatsızlık ile birlikte, su ve kilo kaybına yol açabilir. Kedinizde parazit olduğunu düşünüyorsanız, veteriner hekiminizle görüşmelisiniz. Veteriner hekiminiz parazitleri ortadan kaldırmak için gerekli aksiyonları alacaktır.
Tüy yumağı oluşumu
İç mekanda yaşayan kediler sıklıkla kendilerini yalayarak bakım yaptıkları için, tüy yumakları oluşumu yaygın bir sağlık sorunu oluşturabilir. Kediler tüylerini temizledikçe gevşek tüyleri yutarlar ve genellikle bunları dışkı yoluyla atarlar. Ancak, aşırı tüy olması durumunda bunu düzgün bir şekilde sindiremezler ve bu durum, sindirimi zorlaştıran bir tüy yumağı oluşumuna zemin hazırlar. Kedinizi düzenli olarak tarayıp fazla tüylerini alarak, doğru lif karışımına sahip ve yuttuğu kılları dağıtmasına yardımcı olacak uygun beslenme çözümleri sunarak, tüy yumağı oluşumlarının önüne geçmede kedinize yardımcı olabilirsiniz.
Enflamatuar hastalıklar
Kedinizin sindirim sistemi organlarından birinin veya daha fazlasının iltihaplanması halinde, kedinizin rahatsızlanması ve diğer sağlık sorunları yaşaması söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda, kronik ishal ve kusma, kilo kaybı ve iştahta değişiklikler yaşanır. İhtiyaç duydukları besinleri almaya çalıştıklarından, iştahlarında ani gelişen büyük bir artış dahi söz konusu olabilir, bunlar.
Dikkat edilecek işaretler
Kedinizin sindirim sistemi ile ilgili sağlık sorunları yaşadığını düşünüyorsanız, birkaç noktaya dikkat etmelisiniz:
- İshal veya kabızlık.
- Yemeklerini veya tüy yumaklarını kusma veya regurgitasyon/çiğneyip tekrar yutma.
- Ağız kokusu veya sık görülen şişkinlik.
- İsteksizlik veya yemek yemede zorlanma veya iştah artışı.
- Kilo kaybı.
- Kuru, mat, dökülen tüyler.
- Karın ağrısı belirtileri.
Veteriner hekiminize danışın
Kedinizin mide rahatsızlığı veya sindirim sorunu yaşadığını düşünüyorsanız, veteriner hekiminizle iletişime geçmeniz önemlidir. Veteriner hekiminiz, sorunların olası nedenlerini belirleyebilmek amacıyla önemli kontroller yapacaktır. Ayrıca, kedinizin beslenmesi de dahil olmak üzere, yaşadığı sağlık sorunlarını ve rahatsızlıklarını gidermeye yardımcı olacak şekilde size tavsiyelerde bulunacaktır.
Sağlıklı sindirim sistemi için doğru mama seçiminin önemi
Kediniz sindirim sorunu yaşasın veya yaşamasın, onun için en iyi beslenme çözümü hakkında veteriner hekime danışmak her zaman en iyisidir. Daha düşük enerji gereksinimi olan iç mekan kedilerinden, tipik olarak hassas mideleri olan yavru kedilere kadar, her bir kedinin özel ihtiyaçlarına uygun çok çeşitli sindirilebilir kedi maması mevcuttur.
1 Kedi Ansiklopedisi, 2017, Royal Canin, sf.254
2 Beslenmenin kedi ve köpek sağlığındaki önemi hakkında bilmeniz gereken her şey, Pr Dominique Grandjean, 2006, Royal Canin SAS
